Қирғизистонда сайловлар ҳеч қачон адолатли бўлмаган ва бу кўриниш яқин келажакда одамларнинг ўзлари ўзгармагунча, сақланиб қолади деб ўйлайман.
Биз ҳар сафар расмийларни порахўрликда, овозларни сотиб олишда, ноқонуний ишларда айблаймиз. Агар улар «аҳмоқ» бўлса, халқ ҳам аҳмоқ бўлиши керак дегани эмас-ку!?.
Шу кунларда Ўш шаҳрида маҳаллий кенгаш депутатлигига партияларнинг сайловолди ташвиқот ишлари олиб борилмоқда.
Сўнги кунларда интернет тармоқларида, Ўшда овозларни сотиб олиш холатлари бўйича маълумот ва видеолар тарқалаяпти. Яна ўзбекларнинг қўли билан. Ўзбеклар хали хануз бундай ифлос кампанияда ўйнамасликни англаб етмадик. Агар сиз сайловда қатнашмоқчи бўлсангиз, ҳийла-найрангсиз иштирок этинг, бирон-бир партиянинг ташвиқотчиси бўлсангиз, тоза ишланг, ноқонуний ишларга аралашманг ёки шунчаки пора олмасдан ўзингиз ёқтирган партияга овоз беринг.
Ўтган йилнинг октябр ойида, «учинчи инқилоб» дан сўнг, мен фейcбукда бўлиб ўтган адолатсиз сайловларда ўзбекларнинг тутган ўрни, қандай ноқонуний ишларни амалга ошириб, қатнашганликлари ҳақида ёзган эдим. Шу куни кечқурун танишларим менга қўнғироқ қилиб, постимни ўчиришни илтимос қилишди. Уларнинг сўзларига кўра, Бишкекдан «ҳурматли» одамлар қўнғироқ қилган ва мени сиёсатга аралашмаслигимни айтишган. Мен танишларимга рад жавобини бердим, постимни ўчирмадим ва ўзларига савол бердим: “Ўтган сайловда бизнинг ўзбеклар, аллақандай партия учун овоз сотиб олиш жараёнларида иштирок этиб, Андижон полкасига рақсга тушишганда қаерда эдингиз деб!? Жавоб йўқ.
Ҳозир ўша, мени сиёсатга аралашмасликка чақирган танишларимга мурожаат қилмоқчиман.
«Ҳурматлилар», атрофни кузатинглар, ўзбекларимизга айтинглар, ҳозир бу ифлос ўйинда ўзингизлар ҳам ўйнаманглар ва сайловдан кейин бошқаларга “ақл» ҳам ўргатманглар. Ўзбекларни бировнинг қўлида қўғирчоқ бўлмасликка, ўзларининг фуқаролик позицияларини билдиришга унданг. Бир-бирлари билан аллақандай 1000 ёки 2000 сўм учун жанжаллашмасликларини тушунтиринг. Сайлов туфайли қўшнилар душманга айланмоқда. Ва ўзингизлар ҳам Инсон бўлинг, бўлди.
Ҳозир сайловда иштирок этаётган барча партия рўйхатларида камида 10 нафардан ўзбеклар бор. Рўйхатдаги жойлари турлича. Уларга маълум миқдордаги овозни олса, депутат бўлишини ваъда қилишган. Ҳамма жойда уларнинг фотосуратлари баннерларга чиқартирилган. Сайловлардан кейин эса барча ваъдалар унутилади, гарчи партиялар айнан ўзбекларнинг олиб борган ташвиқот ишлари ортидан маррага эширган бўлса ҳам. Бунга кўплаб мисоллар келтира оламан. Номзодларнинг ўзлари ҳам менга айтиб беришган. Ҳатто 2015 йилда бўлиб ўтган Жўғўрқу Кенгаш сайловларидаги номзодлар ҳали ҳам депутат бўлишолмаган. Орадан 6 йил ўтди. Уларнинг навбати келганда, партия раҳбарлари мулойимлик билан, гўё «депутат бўлишни истамасликлари» ҳақида ариза ёздириб, ўз ўринларини кейинги бой бизнесменларга бўшатишга мажбурлаган.
2017 йилнинг октябр ойида бўлиб ўтган президент сайлови пайтда, Ўшда ўзбеклар Ўмурбек Бабановни қўллаб-қувватлагани учун қўрқитилиб, калтакланган. Ўшанда ҳам ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари, гўёки овоз сотиб олиш учун мўлжалланган пуллар билан, бир гуруҳ одамларни ҳибсга олганликлари ҳақида хабарлар тарқалган.
Уйимга келган, собиқ президент, ўша пайтдаги номзод Сўўрўнбай Жээнбековнинг ташвиқотчиларининг овозларни сотиб олиш ҳаракатини яширин видеога олиб, оммавий ахборот воситаларига чиқарганман. Шундан сўнг мени таъқиб этиб, ҳатто таҳдид ҳам қилишган. Мен хавфсизлик сабаб вақтинча оммага чиқамасликка мажбур бўлганман.
Адолатсиз ўтказилган сайловлар ортидан иқтидорга келган С.Жээнбеков ҳокимияти қандай якун топгани барчага маълум.
Дўстлар, ўзбеклар, қўғирчоқ бўлмайлик. Сайловдаги овозларимиз ҳар доим катта рол ўйнайди. Сайловларда ҳалол иштирок этиб, фуқаролик бурчимизни адо этайлик ва порасиз, ўзимиз танлаган партияга овоз берайлик. Ундан бошқа барча ноқонуний ҳаракатлар Ҳаромдир. Агар сиз ноқонуний ишни қилмасангиз, ҳеч ким сизни отиб ташламайди.
Шоҳруҳ Соипов, Ўш
